Taal leeft

Af en toe schaam ik me diep. Dan floepen woorden uit mijn mond, alsof ze eindelijk vrij mogen zijn. Het zijn geen scheldwoorden, maar woorden die in een andere setting heel gebruikelijk zijn, alleen hier niet. Hier is Friesland, waar ik sinds december 2019 met mijn gezin woon. En die setting is Rotterdam.

Een tijdje geleden vertelde een andere moeder uit ons dorp dat ze haar dochter een standje had gegeven, omdat zij maar ‘joh’ bleef zeggen. In Rotterdam is dat heel normaal. Vraagt iemand of je al een kerstboom hebt opgetuigd, dan kun je hier het volgende antwoord op geven: ‘Nee joh’. Hetzelfde geldt voor het bevestigende antwoord: ‘Echt wel’. Dat zit erin gebakken.

Hier geven ze een heel andere betekenis aan het woord ‘joh’. Het wordt gezien als onbeleefd, misschien zelfs onbeschoft. Andersom ben ik twee jaar geleden wel eens beteuterd geweest, toen iemand mij terug appte: ‘best’. Ik dacht: is diegene nu boos op mij? Dat was helemaal niet het geval; ‘best’ heeft hier dezelfde betekenis als ‘prima’ in het westen. Kinderen zeggen hier ook niet ‘ja graag’, maar beantwoorden de vraag of ze iets lekkers willen met ‘jawel’. Daar moest ik ook even aan wennen.

In Rotterdam kun je het weer niet maken om met Oud en Nieuw iemands deuren en ramen te bekladden. Hier is dat traditie. In Rotterdam ben ik opgegroeid met studenten in de straat, die elk jaar een bankstel in de fik zetten. Dat was daar traditie. Zo groeien we allemaal op in een andere cultuur met verschillende gebruiken. Ik kan me nog goed herinneren dat ik als au pair in de Verenigde Staten in aanraking kwam met de serie Friends. Niet alleen is dit een hilarisch programma, het gaf mij ook nieuwe woorden, zoals ‘so’. Te pas en te onpas zei ik: “That is so not true!” Tijdens mijn studententijd vertaalde ik dit woord naar het Nederlands en vloog het “Dat is zo niet waar!” je om de oren. Ik geloof dat het nog steeds in mijn systeem zit.

Wanneer ik voor het eerst het woord ‘boeien’ heb gebruikt, kan ik me niet meer herinneren. Dat boeit niet, dat boeit wel, een heerlijk woord om mee aan te geven wat ik voel en/of vind. Uit de mond van mijn dochter van 7,5 klinkt dit woord alleen niet zo charmant. Misschien geldt dat ook voor mij. Tot slot zeg ik graag “doeiiiii”. Hier zeggen ze liever “hoi hoi” bij het gedagzeggen. Bij sommigen hier zit “doeiii” ook al een beetje in hun systeem. Heb ik dit woord ook meegenomen uit Rotterdam? Geen idee. Ik hoor het wel verdacht vaak in ons dorp. Maar hier wonen wel meer mensen die zijn opgegroeid in het westen. Oeps, de westerse cultuur dringt Friesland binnen. Taal leeft en reist mee met de mens. Hoe boeiend!